Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie was voor veel westerlingen een van de meest prominente symbolen van de Koude Oorlog. Het was de enige controlepost waar leden van de geallieerde strijdkrachten door de Berlijnse Muur mochten reizen en komt voor in talloze spion- en avonturenfilms en romans die zich in die periode afspelen. In 1961 was het het toneel van een intense weeklange patstelling tussen Amerikaanse en Sovjettanks die gelukkig vreedzaam eindigde - lees hieronder voor meer informatie.

Checkpoint Charlie is een van de meest bezochte bezienswaardigheden in Berlijn en lijkt helaas nu een beetje op een 'Koude Oorlog Disneyland'. Er is een kleine reconstructie van het grensovergangshuisje waar u voor een paar euro met acteurs in Amerikaanse militaire uniformen op de foto kunt of uw paspoort kunt laten afstempelen. Ook vindt u tal van straatverkopers en winkels die souvenirs verkopen, evenals verschillende eetgelegenheden, waaronder natuurlijk McDonalds en Starbucks.

Maar, ook al is de locatie niet de best bewaarde historische plek in de stad, vinden wij dat Checkpoint Charlie nog steeds een bezoek waard is. Langs de Friedrichstraße vindt u een sectie met informatieborden met foto's en uitleg over enkele van de belangrijkste gebeurtenissen die zich in het gebied hebben voorgedaan, evenals over de Berlijnse Muur als geheel. Als u op zoek bent naar dingen om te doen, raden we u aan een kijkje te nemen in het geweldige Asisi Panorama, het zeer interessante museum over de Berlijnse Muur: Mauermuseum - Museum Haus am Checkpoint Charlie, of het Black Box Cold War Centre voor een diepgaande blik op de Koude Oorlog. Ook in de buurt is het Currywurst Museum voor alles over Currywurst, evenals het Topography of Terror, een fascinerende gratis tentoonstelling over het schrikbewind van de nazi's.

Dus, misschien vraagt u zich af...... waarom heet het Checkpoint Charlie?

Nee, er was niemand genaamd Charlie naar wie een controlepost werd vernoemd als dat is wat u dacht. Checkpoint Charlie heeft zijn naam gekregen van het NAVO-spellingsalfabet voor de letter C, die de derde was in een reeks van geallieerde controleposten die niet-Duitse burgers moesten passeren om van West-Duitsland naar Oost-Berlijn te komen.

De drie controleposten waren:

Checkpoint Alpha (Helmstedt-Marienborn): De grensovergang tussen West- en Oost-Duitsland.
Checkpoint Bravo (Dreilinden/Drewitz): De grensovergang tussen Oost-Duitsland & West-Berlijn.
Checkpoint Charlie (Friedrichstraße): De grensovergang tussen West-Berlijn en Oost-Berlijn.

De tankpatstelling bij Checkpoint Charlie

De eerste crisis van de Koude Oorlog vond plaats op deze locatie, een crisis die heel goed de aanleiding had kunnen zijn voor het begin van de Derde Wereldoorlog. Het begon op 22 oktober 1961 over een geschil of bewakers in Oost-Duitsland het recht hadden om de documenten van de Amerikaanse diplomaat Allan Lightner te controleren, die de opera in Oost-Berlijn wilde bezoeken. De besturende machten van Berlijn (Sovjet, VS, Frans en Brits) waren het er destijds over eens dat er onbeperkte toegang moest zijn tussen de sectoren voor geallieerd personeel. Er werd een extra test uitgevoerd om de grens te onderzoeken, dit keer in een duidelijk gemarkeerd diplomatiek voertuig dat vervolgens door Amerikaans militair personeel over de grens werd begeleid. De dag daarop werd ook een Britse diplomaat tegengehouden, wat tot verontwaardiging leidde bij Lucius D. Clay, de speciale adviseur van JFK in West-Berlijn.

US Militair Commandant Generaal Watson nam contact op met zijn Sovjet-tegenhanger om ongehinderde toegang voor geallieerd personeel te eisen. Sovjetcommandant Kolonel Solovyev counterde dat het niet onredelijk was om de identiteitsdocumenten van mensen die de grens overstaken te controleren en vroeg zich af waarom het militaire aanwezigheid op de locatie was toegenomen en merkte op: 'Wij hebben ook tanks. We haten het idee om zulke acties uit te voeren en zijn ervan overtuigd dat u uw koers zult heroverwegen'.

Op 27 oktober werd opnieuw een poging gedaan, weer met militair personeel maar dit keer met begeleiding van tanks. De diplomaat haalde de controlepost, en de tanks begonnen aan hun terugtocht naar de basis. Kort daarna positioneerden 33 Sovjettanks zich bij de Brandenburger Tor, waarvan er tien doorgingen om aan de Sovjetzijde van Checkpoint Charlie te stoppen. De Amerikaanse tanks keerden om en stelden zich op aan de Amerikaanse zijde.

De tanks, bewapend met scherpe munitie, stonden van 27 oktober 1961 om 17.00 uur tot 28 oktober om 11.00 uur tegenover elkaar aan de grens in afwachting van orders. Gelukkig kwamen de Amerikaanse president Kennedy en de Russische premier Chroesjtsjov via diplomatieke kanalen overeen om de spanningen te verminderen en de tanks weg te halen, waarmee een gespannen situatie die gemakkelijk had kunnen escaleren naar oorlog werd beëindigd.

Contact